System podmiotowej walki z terroryzmem w Polsce (stan na marzec 2007)

Dodane przez admin dnia 05/17/2007 w kategorii Antyterroryzm, Przeciwdziałanie terroryzmowi w Polsce | komentarze

Omawiając system antyterrorystyczny istniejący w Polsce, konieczne jest wskazanie podmiotów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wewnętrzne kraju. Art. 146 ust 4 pkt 7 Konstytucji RP[1] mówi o tym, że w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności: zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny. Następnie, zgodnie z art. 29 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. nr 141, z 1997 r., poz. 943) kwestie ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, jak również przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych i innych podobnych zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu powszechnemu są w gestii działu spraw wewnętrznych.

Minister odpowiedzialny za sprawy wewnętrzne sprawuje w tej kwestii nadzór nad działalnością Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Biura Ochrony Rządu, Obrony Cywilnej Kraju, Prezesa Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców, oraz Krajowego Centrum Informacji Kryminalnej[2]. Natomiast osobą właściwą do nadzorowanie pracy wszystkich służb specjalnych RP na polu walki z terroryzmem jest Minister – członek Rady Ministrów, Koordynator do spraw Służb Specjalnych.

Rzeczpospolita wypracowała w swych strukturach system zwalczania terroryzmu oparty na 4 etapach działania: rozpoznaniu, przeciwdziałaniu, zwalczaniu i likwidacji skutków. Za każdy z tych aspektów odpowiadają właściwe służby, co stanowi odzwierciedlenie istniejących w kraju podmiotów i mechanizmów działania[3]. Do najważniejszych podmiotów organizacyjnych w walce z terroryzmem w Polsce zaliczamy:
§ Minister – członek Rady Ministrów, Koordynator do spraw Służb Specjalnych – funkcjonuje w oparciu o rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 2 listopada 2005 roku (Dz. U. nr 221 z 2005 r., poz. 1904 z późn. zm.). Zgodnie z art.2 pkt. 2 do aktywności Ministra należy m.in. koordynowanie działalności służb specjalnych oraz ich kooperacji z Policją, Żandarmerią Wojskową, Strażą Graniczną, Służbą Więzienną, Służbą Celną, organami: celnymi, skarbowymi, informacji finansowej, kontroli skarbowej i służbami rozpoznania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie ochrony bezpieczeństwa państwa (w tym jego zagranicznych misji i placówek dyplomatycznych);

§ Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego – (ABW) na podstawie ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o utworzeniu Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu – (Dz. U. nr 74 z 2002 r., poz. 676 z późn. zm.) jest instytucją administracji rządowej mającą za zadanie rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw takich jak: szpiegostwo, terroryzm, naruszenie tajemnicy państwowej i innych przestępstw godzących w bezpieczeństwo państwa – (art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o ABW). ABW wyposażono w tym celu w kompetencje śledcze na terenie kraju. W następstwie zamachów na infrastrukturę transportu miejskiego w Londynie z 7 i 21 lipca 2005 r., Prezes Rady Ministrów RP podpisał 3 sierpnia zarządzenie nr 75 (wchodzące w życie 19 września 2005 r. – M. P. nr 46 z 2006 r., poz. 634) tworzące w ABW odrębny Departament Przeciwdziałania Terroryzmowi. Dalsze rozszerzenie kompetencji tej instytucji w kontekście walki z terroryzmem na obszarze RP wydaje się jak najbardziej słuszne;

§ Agencja Wywiadu – (AW) posiada bazę prawną w ustawie z dnia 24 maja 2002 r. o utworzeniu Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. Jednym z priorytetów działalności tego organu administracji państwowej jest: rozpoznanie międzynarodowego terroryzmu, ekstremizmu oraz międzynarodowych grup przestępczości zorganizowanej – (art. 6 ust. 1 ustawy o AW). W celu spełnienia swoich zadań, AW monitoruje poza granicami naszego kraju np. działalność zagranicznych organizacji terrorystycznych;

§ Służba Kontrwywiadu Wojskowego – (SKW) powołana do życia ustawą z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego (Dz. U. z dnia 23 czerwca 2006 r.). Do zadań funkcjonującej od dnia 1 października 2006 r. SKW należy m. in. : rozpoznawanie, zapobieganie oraz wykrywanie popełnianych przez żołnierzy odbywających czynną służbę wojskową, funkcjonariuszy SKW i SWW oraz pracowników Sił Zbrojnych RP oraz innych jednostek organizacyjnych MON, przestępstw związanych z działalnością terrorystyczną oraz tych godzących w bezpieczeństwo potencjału obronnego państwa, Sił Zbrojnych RP i jednostek organizacyjnych MON, a także państw, które zapewniają wzajemność. W celu ścigania wymienionych czynów SKW współdziała z Żandarmerią Wojskową oraz innymi właściwymi organami (art. art. 5.1, ustawy o SKW oraz SWW);

§ Służba Wywiadu Wojskowego – (SWW) na bazie ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego stanowi wojskową służbą specjalną, której jednym z celów funkcjonowania jest rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom, jakie niesie miedzynarodowy terroryzm (art. art. 6.1, ustawy o SKW oraz SWW);

§ Policja – utworzona ustawą z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. nr 30 z 1990 r., poz. 179 z późn. zm.), która nie zawiera bezpośredniego i dosłownego zadania zwalczania terroryzmu. Mimo tego może to czynić dzięki nowym właściwym zapisom z kodeksu karnego (art. 115 § 20) określających przestępstwo terrorystyczne. Polska Policja bierze czynny udział w kilku stałych inicjatywach współpracy w sferze rozpoznania i zwalczania terroryzmu z : Interpolem, Europolem, Grupą Roboczą ds. terroryzmu III filaru Unii Europejskiej – (TWG), Europejską Policyjną Grupą Roboczą ds. Zwalczania Terroryzmu – (PWGT). W Komendzie Głównej Policji funkcjonuje Zarząd Operacji Antyterrorystycznych – (ZOA[4] liczy 175 osób), zajmujący się fizyczną likwidacją zagrożeń związanych z terroryzmem;

§ Żandarmeria Wojskowa – (ŻW) działa na podstawie ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz. U. nr 123 z 2001 r., poz. 1353 z późn. zm.). Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o ŻW ma ona za zadanie pilnować porządku publicznego na terenie obiektów wojskowych oraz w miejscach publicznych, a przy tym ochraniać życie i zdrowie ludzi oraz mienie wojskowe przed zamachami zakłócającymi te dobra[5];

§ Straż Graniczna – (SG) funkcjonuje na bazie Ustawy o Straży Granicznej z dnia 12 października 1990 r. (Dz. U. Nr 78 z 1990 r., poz. 462 z późn. zm.). Zadanie SG w opisywanej materii polega na zapobieganiu przedostawania się na teren Polski jednostek podejrzanych o terrorystyczną działalność[6], jak również przechwytywaniu nielegalnych transportów szkodliwych substancji chemicznych, broni, amunicji i materiałów wybuchowych, jądrowych i promieniotwórczych. W styczniu 2006 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o Straży Granicznej mówiąca o tym, iż na pokładach niektórych polskich samolotów w czasie lotów wewnętrznych i międzynarodowych znajdować się będą specjalnie wyszkoleni i uzbrojeni funkcjonariusze Straży Granicznej (z plutonu specjalnego), jako „warta ochronna” tzw. sky marshalls[7];

§ Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji – posiada Wydział Przeciwdziałania Terroryzmowi – (wcześniej od 1 czerwca 2005 r., do początku 2006 r. istniał Wydział ds. Terroryzmu, następnie do kwietnia 2007 r., Wydział ds. Walki z Terroryzmem i Przestępczością Zorganizowaną), funkcjonuje on w ramach struktury organizacyjnej Departamentu Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego. Do zadań wydziału należy m. in. : bieżąca wieloaspektowa analiza i monitorowanie zjawiska terroryzmu na świecie, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożenia dla Polski; opracowywanie koncepcji przeciwdziałania zjawiskom oraz opiniowanie programów i projektów w tej kwestii; przygotowywanie propozycji zmian legislacyjnych w krajowym porządku prawnego mających na celu usprawnienie metod i form zwalczania terroryzmu; przygotowywanie materiałów informacyjnych skorelowanych z problematyka terroryzmu na potrzeby Ministra – Szefa Międzyresortowy Zespół do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych ; organizowanie szkoleń i konferencji oraz przygotowywanie materiałów edukacyjnych (kampanie społeczne) poświęconych kwestii przeciwdziałania terroryzmowi; udział w organizowaniu współpracy zagranicznej z właściwymi organami innych państw. Wydział Przeciwdziałania Terroryzmowi Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji działał na poziomie strategicznym i taktycznym, zatrudniał ekspertów z Policji, Straży Granicznej oraz osoby, które pracowały w innych komórkach organizacyjnych MSWiA. Zespół przy wykonywaniu swoich obowiązków korzystał z efektów pracy BOR, Policji, Straży Granicznej, jak również kierunkowych służb MSWiA interesujących się poziomem operacyjnym zapobiegania i zwalczania terroryzmu;

§ Ministerstwo Sprawiedliwości (organy: sąd, prokuratura). Ma obowiązek sądzić za dokonywanie przestępstw o charakterze terrorystycznym[8] zawartych w aktualnym (marzec 2007)[9] kodeksie karnym pośrednio m.in. w: art. 18, art. 19, art. 109-114, art. 120, art. 121, art. 127-128, art. 134-136, art. 140, art. 148, art. 156, art. 160, art. 163, art. 165-167, art. 172, art. 173, art. 183, art. 191, art. 252, art. 269, art. 299 – (są to przestępstwa posiadające znamiona w większym lub mniejszym stopniu poszczególnych przestępstw terrorystycznych)[10]; bezpośrednio w: art. 65 § 1, art. 115 § 20 – (spiritus movens powstania tego art. była Decyzja Ramowa Rady UE z dnia 13 czerwca 2002 r. o zwalczaniu terroryzmu – 2002/475/JHA), art. 258 § 2. Istotne są również istniejące w polskim prawie przepisy prewencyjne np. wobec cudzoziemca prowadzącego działalność, którą można uznać za propagowanie terroryzmu, istnieje możliwość nieprzedłużenia mu zezwolenia na pobyt w Polsce[11]. Kolejnymi nowymi i skutecznymi narzędziami w walce z międzynarodowym terroryzmem są, obowiązujące na terenie UE: Europejski Nakaz Aresztowania, który Polska jako kraj członkowski inkorporowała do narodowego systemu prawnego i honoruje od 1 maja 2004 r. – (kodeks postępowania karnego, art. 607a – 607zc.), Wspólne Zespoły Śledcze – (kodeks postępowania karnego art. 589b – 589f) oraz przepisy w sprawie zatrzymania dowodów lub zabezpieczenia mienia – (kodeks postępowania karnego art. 62a i 62 b);

§ Generalny Inspektor Informacji Finansowej – (GIF) posiada umocowanie prawne w Ustawie o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz przeciwdziałaniu finansowania terroryzmu z dnia 16 listopada 2000 roku. Instytucja ta nie posiada specjalnej grupy ds. rozpoznawania źródeł finansowania terroryzmu. Wykonywać to zadanie może jednak każdy pracownik GIF w zależności od potrzeb i nakazów ABW oraz Policji[12].

Poszczególne służby oraz instytucje państwowe wykonując w obrębie swoich kompetencji ustawowe zadania, z konieczności działają w obszarze zainteresowań innych właściwych organów. By ograniczyć tę wadę stworzono Ciała Kolegialne. Gremia te m.in. koordynują funkcjonowanie podmiotów systemu zwalczania terroryzmu, choć ich nadrzędnym obowiązkiem pozostaje wymiana informacji. W Rzeczypospolitej działa kilka tego typu organów[13], są to przede wszystkim:

§ Międzyresortowy Zespół do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych[14] – powołany do życia z dniem 25 października 2006 r., winien zapewniać współdziałanie administracji rządowej w zakresie rozpoznawania, przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu. zadań Zespołu należy. W tym celu Zespól wykonuje następujące zadania: monitorowanie zagrożeń o charakterze terrorystycznym, ich analiza i ocena, a także prezentowanie opinii oraz wniosków dla członków rządu; sporządzanie projektów standardów i procedur w zakresie zwalczania terroryzmu, przed wszystkim standardów oceny występowania zagrożenia oraz określania jego poziomu; inicjowanie, koordynowanie i monitorowanie działań podejmowanych przez odpowiednie organy administracji państwowej, w szczególności na polu wykorzystania informacji oraz rozpoznawania, przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu; występowanie z wnioskiem do właściwych ministrów w celu podjęcia kroków prawnych zmierzających do usprawnienia metod i form zwalczania terroryzmu; organizowanie kooperacji z innymi państwami w zakresie zwalczania terroryzmu oraz koordynacja wymiany danych oraz organizowanych wspólnych operacji; inicjowanie szkoleń i konferencji dotyczących sposobów zwalczania terroryzmu. W skład gremium wchodzą: przewodniczący Minister SWiA, zastępcy przewodniczącego – Minister Finansów, Minister Obrony Narodowej i Minister Spraw Zagranicznych oraz minister-członek Rady Ministrów – Koordynator Służb Specjalnych, sekretarz Zespołu – osoba wyznaczona przez przewodniczącego, członkowie: sekretarz lub podsekretarz stany wskazany przez Ministra SWiA, Szef Obrony Cywilnej Kraju, Szef ABW, Szef AW, Szef BOR, Komendant Główny Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Żandarmerii Wojskowej, Szef Służby Wywiadu Wojskowego, Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, Generalny Inspektor Informacji Finansowej oraz Szef Służby Celnej. W Międzyresortowym Zespole do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych funkcjonują powoływane przez Ministra SWiA zespoły zadaniowe, zajmujące się realizowanie zadań przypisanych temu gremium (np. na mocy Decyzją nr 2 przewodniczącego Zespołu z dnia 8 grudnia 2006 r. powołana została Stała Grupa Ekspercka, w skład której wchodzą przedstawiciele podmiotów będących członkami Międzyresortowego Zespołu do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych). W celu dalszego uszczegółowienia i pogłębienia kwestii powiązanych z aktywnością na polu przeciwdziałania terroryzmowi, powołuje się podzespoły, które odpowiadają za realizację zadań związanych z konkretnymi wyzwaniami w dziedzinie ochrony bezpieczeństwa państwa w kontekście przeciwdziałania terroryzmowi[15].

§ Zespół do Spraw Koordynacji Działań Operacyjno – Rozpoznawczych w Zwalczaniu Terroryzmu Politycznego – powołany do życia Zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów nr 33 z dnia 21 marca 2005 roku. Zespołowi powierzono funkcję organu pomocniczego Premiera RP, w jego skład wchodzą: przewodniczący – Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, sekretarz stanu w MSWiA, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, Generalny Inspektor Informacji Finansowej, Komendant Główny Policji, Komendant Główny Straży Granicznej, zastępca Szefa Agencji Wywiadu, zastępcy Szefów wojskowych służb specjalnych (SKW, SWW), Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej, Szef Biura Ochrony Rządu, dyrektor Departamentu Kontroli Celnej w Ministerstwie Finansów, sekretarz Kolegium do Spraw Służb Specjalnych. Gremium to ma za zadanie: dokonywać bieżącej analiza i ocena występujących i potencjalnych zagrożeń terrorystycznych; wypracowywać mechanizmy elastycznego i adekwatnego reagowania na sygnały o zagrożeniach aktami terroryzmu politycznego w kraju oraz koordynowanie na tym polu działań operacyjno-rozpoznawczych wszystkich służb; inicjować prace, które posłużą usprawnieniu metod i form przeciwdziałania i zwalczania aktów terroryzmu politycznego; informować Prezydenta i Premiera RP oraz właściwe naczelne organy administracji rządowej o stanie zagrożeń związanych z możliwością przeprowadzenia aktu terrorystycznego. Z uwagi na dublowanie się kompetencji Zespół do Spraw Koordynacji Działań Operacyjno – Rozpoznawczych w Zakresie Zwalczania Terroryzmu Politycznego wraz z Międzyresortowym Zespołem do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych podjęto decyzję o likwidacji tego pierwszego;

§ Kolegium do Spraw Służb Specjalnych – Kolegium funkcjonuje w oparciu o rozdział 2 tj. art. art. 11-13 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dziennik Urzędowy z 2002 r. nr 74, poz. 676 z późn. zm.). Kwestie organizacyjne reguluje Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 lipca 2002 roku. Do priorytetowych zadań Kolegium należy przygotowywanie ocen lub wyrażanie opinii w takich kwestiach jak: kierunki i plany działania służb specjalnych – (w tym ich nadzór i koordynowanie działań), projekty aktów normatywnych i innych dokumentów rządowych dotyczących działalności służb specjalnych[16];

Autor pragnie podkreślić, iż przedstawione powyżej systemowe rozwiązania walki z terroryzmem w Polsce ulegają zmianą koncepcyjnym. Jeśli Rzeczpospolita nadal chce utrzymać status państwa, wiarygodnego oraz wartościowego np. na polu unijnej walki z terroryzmem, musi rzetelnie i terminowo wprowadzać w życie wspólnotową legislację oraz rekomendacje, szczególnie te dotyczące reformy państwowego systemu antyterrorystycznego. Odkładanie tej kwestii ad Kalendas graecas w obecnej sytuacji międzynarodowej może okazać się zgubne.

Autor: mgr Damian Szlachter

[1] Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku – (Dz. U. Nr 78 z 1997 r., poz. 483).

[2] Za: D. Góralski, K. Liedel, System przeciwdziałania terroryzmowi w Polsce, (w:) pod red. K. Liedela, J. Marszałek-Kawa., Sz. Wudarski, Polityczne metody zwalczania terroryzmu, Toruń 2006 r., s. 130.

[3] Służbami odpowiedzialnymi za realizację 4 etapowego systemu zwalczania terroryzmu w Polsce są :

1. w kwestii rozpoznania: ABW – (Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego), AW – (Agencja Wywiadu), SWW – (Służba Wywiadu Wojskowego), SKW – (Służba Kontrwywiady Wojskowego);

2. w kwestii zapobiegania: ABW, AW, SWW, SKW, Policja, Straż Graniczna, BOR – (Biuro Ochrony Rządu – odpowiedzialne m.in. za bezpieczeństwo osób wykonujących wysokie funkcje publiczne oraz polskich placówek dyplomatycznych);

3. w kwestii zwalczania: ABW, AW, SKW, SWW, Policja – (komórki antyterrorystyczne), specjalne jednostki wojskowe – (np. JW 2305 – GROM – jesienią 2004 r. przyjęto poprawki w ustawach: dotyczących funkcjonowania policji i sił zbrojnych w Rzeczypospolitej Polskiej, umożliwiających użycie sił i środków Wojskowej Formacji Specjalnej do działań na terytorium kraju) oraz Siły Powietrzne RP – (zgodnie z nowelizacją z dnia 2 lipca 2003 r. ustawy o ochronie granicy państwowej z dnia 12 października 1990 r., Minister Obrony Narodowej może podjąć decyzję zestrzeleniu przechwyconego statku powietrznego typu. Renegade, w przypadku gdyby terroryści chcieli użyć go do ataku – Dz. U. nr 172 z 2004 r., poz. 1805), Straż Graniczna – (w sferze ochrony granicy państwowej), Służba Celna i Generalny Inspektorat Informacji Finansowej. Trzeba również podkreślić, że fizyczne zwalczanie terroryzmu poza granicami RP leży w kompetencji wojskowych jednostek specjalnych – (np. jednostka GROM w czasie irackiego i afgańskiego etapu wojny z terroryzmem). Gdyby doszło w Polsce do aktu terroryzmu śledztwo przejęłaby ABW. Obecnie Dowództwo Sił Specjalnych Wojska Polskiego wdraża reformę służącą centralizacji wojskowych jednostek specjalnych, w celu wzmocnienia ich zdolności reagowania i zapoczątkowania szerokiej, szkoleniowej, antyterrorystycznej współpracy odpowiednich jednostek. Więcej na temat udziału Roli Sił Zbrojnych RP w kwestii udziału w systemie walki z terroryzmem zob. w: Z. Mendrala, Polska wobec Zagrożeń terrorystycznych XXI w. Aspekty militarne (w:) pod red. K. Kowalczyk, W. Wróblewski, Terroryzm – globalne wyzwanie, Adam Marszałek, Toruń 2006 r., s. 173- 183;

4. w kwestii likwidacji skutków zamachów terrorystycznych: aktualnie wdrażane są postanowienia nowej Ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym (uchwalona dnia 8 września 2006 r., weszła w życie w dniu 1 stycznia 2007 r. – Dz. U. Nr 191, poz. 141) oraz finalizuje się pracę nad kompleksową ustawą o zarządzaniu kryzysowym (np. art. 18 ustawy dotyczyć będzie 4 stopni alarmowych wprowadzanych w zależności od poziomu zagrożenia spowodowanego działaniami terrorystycznymi). W likwidacji skutków aktu terrorystycznego uczestniczyć będą straż pożarną, pogotowie, obrona cywilna, jak również wolontariusze oraz Siły Zbrojne. Nowe przepisy wprowadzą, istotne zmiany do procedury likwidacji skutków ataku terrorystycznego. Więcej na temat wykorzystania systemu zarządzania kryzysowego do zapobiegania skutkom ataków terrorystycznych zob. w: K. Liedel, System przeciwdziałania terroryzmowi w Polsce, w: http://liedel.pl/terroryzm.php?subaction=showfull&id= 1143626042&archive=&start_from=&ucat=9&, 20.04.2007 r. Na temat udziału Sił Zbrojnych w likwidacji skutków zamachów terrorystycznych zob. w: J. Szafrański, Możliwości współdziałania Sił Zbrojnych i Policji w przeciwdziałaniu terroryzmowi i likwidacji skutków, (w:) pod red. K. Jałoszyński, B. Wiśniewski, T. Wojtuszek, Współczesne postrzeganie bezpieczeństwa, Wyd. Wyższa Szkoła Administracji, Bielsko-Biała 2007 r., s. 240-263.

[4] Obecnie trwa 3 z kolei etap reformy tej jednostki , mająca na celu uczynić w przyszłości z ZOA centralny pododdział AT (4 etap – końcowy). Więcej na temat jednostek taktycznych i kontrterrorystycznych występujących w polskich strukturach policyjnych zob. w: M. Piekarski, System jednostek taktycznych i kontrterrorystycznych w Polsce, (w:) „Biuletyn Grupy Badawczej ds. Terroryzmu, Wojny Asymetrycznej i Sił Specjalnych”, Polska w obliczy zagrożenia terrorystycznego, nr 1, DOSS, Wrocław 2004 r., s. 55-77.

[5] W ŻW funkcjonują oddziały kontrterrorystyczne w postaci Oddziałów Specjalnych. Dwa z nich (w Gliwicach i Mińsku Mazowieckim) są przystosowane do zadań typowo kontrterrorystycznych (pozostałe OS mają np. za zadanie ochronę wojskowych VIP-ów). Obecnie odziały te nie są wykorzystywane ze względu na brak uregulowań prawnych – (nie przypisano im zadań).

[6] W dniu 26 września 2003 r. na lotnisku Kraków – Balice, Straż Graniczna zatrzymała obywatela algierskiego podejrzewanego o przynależność do organizacji terrorystycznej i posiadającego fałszywe dokumenty tożsamości.

[7] W skład „wart ochronnych” wchodzić powinno nie mniej niż dwóch funkcjonariuszy. Ich liczbę określa się w zależności od typu samolotu i przewidywanego poziomu zagrożenia. Zadaniem funkcjonariuszy Straży Granicznej jest: ujawnienie potencjalnych zagrożeń dla bezpieczeństwa samolotu; przeciwdziałanie aktom przemocy oraz próbom zawładnięcia statkiem powietrznym; rozpoznanie i zabezpieczenie urządzeń i substancji zagrażających bezpieczeństwu, a w miarę możliwości ich zneutralizowanie. Za: Rozporządzenie szefa MSWiA z 19 grudnia 2005 r., opublikowane w Dz. U. nr 266 z 30 grudnia.

[8] Zgodnie z art. 115 § 20 kk. przestępstwem o charakterze terrorystycznym jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 5 lat, popełniony w celu:

1) poważnego zastraszenia wielu osób;

2) zmuszenia organu władzy publicznej Rzeczypospolitej Polskiej lub innego państwa lub organu organizacji międzynarodowej do podjęcia lub zaniechania określonych czynności;

3) wywołania poważnych zakłóceń w ustroju lub gospodarce Rzeczypospolitej Polskiej innego państwa lub organizacji międzynarodowej – a także groźba popełnienia takiego czynu.

[9] Na początku br. Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiedziało finalizację prac na wprowadzeniem w życie gruntownie zmienionego kodeksu karnego RP.

[10] Więcej na ten temat zob. w: Polska wobec terroryzmu, Instytut Studiów Strategicznych, Zeszyt nr 49, Kraków 2002 r., s. 96-101, Por. M. Filar, Terroryzm w polskim prawie karnym na tle prawa międzynarodowego i porównawczego, (w:) pod. red. R.Bäcker, Od Blokad ulicznych do World Trade Center, Truń 2002 r., s. 19-29.

[11] Przepis ten zastosowano dotychczas raz wobec pełniącego obowiązki wielkopolskiego immama, obywatela Jemenu Ahmeda Ammara, wydalonego z Polski 01.06.2004 r. przez wojewodę wielkopolskiego, po przedstawieniu przez ABW opinii, że jego dalszy pobyt w Polsce zagraża bezpieczeństwu państwa.

[12] K. Liedel, Podmioty systemowego przeciwdziałania terroryzmowi, w: http://liedel.pl/terroryzm.php?subaction=showfull&id=

1143302464&archive=&start_from=&ucat=9&, 20.04.2007 r., Por. K. Liedel, System przeciwdziałania terroryzmowi w Polsce, w: http://liedel.pl/terroryzm.php?subaction=showfull&id=

1143626042&archive=&start_from=&ucat=9&, 20.04.2007 r.

[13] Autor pominął tutaj znikomą działalność rządowego Zespół do Spraw Kryzysowych, którego zadaniem jest koordynacja aktywności organów administracji państwowej odpowiedzialnych w przypadku powstania sytuacjach kryzysowych.

[14] Gremialnym poprzednikiem Międzyresortowego Zespół do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych, było powołane przez Premiera (Zarządzenie nr 54) w dniu 30 kwietnia 2002 r., Międzyresortowe Centrum do Spraw Zwalczania Przestępczości Zorganizowanej i Międzynarodowego Terroryzmu.

[15] Więcej na ten temat zob. w http://liedel.pl/terroryzm.php?subaction=showfull&id=1173687871

&archive=&start_from=&ucat=9&, 20.04.2007 r.

[16] Do początku roku 2005, na bazie Kolegium do Spraw Służb Specjalnych funkcjonował Zespół do Spraw Koordynacji Działań Operacyjno – Rozpoznawczych w Zakresie Zwalczania Terroryzmu Politycznego, powołany na wniosek szefa ABW w dniu 17 stycznia 2003 r. na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 lipca 2002 roku (Monitor Polski z 2003 r., nr 44, poz. 656). W ramach Zespołu, posiadającego status stałego, oficerowie z pionów operacyjnych ABW, AW, ówczesnego WSI, Policji, Straży Granicznej, Służby Celnej i Generalnego Inspektora Informacji Finansowej cyklicznie wymieniali się informacjami dotyczącymi zjawiska terroryzm.