Modele samolotów sterowanych radiowo – nowa broń terrorystów?

Dodane przez admin dnia 05/21/2006 w kategorii Broń | komentarze

Obecnie w literaturze przedmiotu niewiele miejsca poświęca się możliwości zastosowania w działaniach terrorystycznych modeli samolotów sterowanych radiowo – RCA (Radio Controlled Aircraft).

Pojawienie się RCA w sprzedaży detalicznej w połowie lat 80. natychmiast zwróciło uwagę terrorystów i zapoczątkowało próby wykorzystania ich w charakterze narzędzi terroru. Jednakże ze względów technicznych (niedoskonałość radiowych systemów sterowania i brak dodatkowego osprzętu, jak: aparaty fotograficzne, kamery wideo, zasobniki różnego typu) praktyczne użycie RCA w działalności terrorystycznej stało się możliwe dopiero na początku XXI w. i wynikało z postępu technologicznego, szczególnie w zakresie elektroniki i miniaturyzacji oraz upowszechnienia materiałów kompozytowych.

Charakterystyka

Należy zwrócić uwagę na potrzebę odróżnienia aparatów typu RCA od UAV. Według definicji Departamentu Obrony USA, urządzenie typu UAV jest samodzielnie napędzanym aparatem latającym, niezdolnym do przenoszenia operatora, który może dokonywać przelotów samodzielnie lub być sterowany zdalnie przez jednego lub wielu operatorów oraz może przenosić ładunek bojowy lub niebojowy. RCA natomiast stanowi podtyp UAV, wykonany komercyjnie lub chałupniczo, który wymaga jednej osoby do zdalnego sterowania lotem przez cały czas, o zdolności do utrzymywania się w powietrzu w okresie do 2 godzin. Charakterystyczne parametry techniczne RCA przedstawiono w tabeli 1.

Tabela 1. DANE TECHNICZNE TYPOWYCH MODELI SAMOLOTÓW STEROWANYCH RADIEM (RCA)

Należy ponadto zwrócić uwagę na ciągły rozwój RCA, które stopniowo przejmują coraz więcej cech aparatów typu UAV, w tym możliwości samodzielnego lotu. Obecnie na rynku dostępne są już większe RCA wyposażone w system nawigacji satelitarnej GPS (Global Positioning System).

Najbardziej rozpowszechnione, komercyjne systemy autopilota do RCA charakteryzują się następującymi cechami:

• zdolnością do pracy autonomicznej, łącznie ze startem i lądowaniem;
• możliwością montażu w większości RCA;
• możliwością zaprogramowania trasy przelotu z kilkoma punktami pośrednimi, z opcją ich zmiany podczas lotu;
• wagą ok. 170 g;
• ceną ok. 2000 USD.

 

Uwarunkowania użycia w działaniach terrorystycznych

Zainteresowanie terrorystów wykorzystaniem RCA w zamachach związane jest z faktem, że z ich punktu widzenia prezentują one wiele zalet, np.:

• są szeroko rozpowszechnione i można je legalnie kupić na całym świecie (również poprzez Internet);
• sterowanie nimi jest proste, a cykl szkolenia operatorów stosunkowo krótki i niewymagający organizowania szkolenia niejawnego;
• wymagają krótkiego pasa startowego;
• największe egzemplarze mogą przenosić ładunki o wadze ok. 20 kg;
• mogą być łatwo przystosowane do przenoszenia ładunków konwencjonalnych oraz różnego rodzaju zasobników, w tym zawierających środki chemiczne i biologiczne;
• ich wygląd nie przykuwa uwagi;
• cechują je małe rozmiary i słabe sygnatury radarowe;
• nie ma wypracowanej taktyki ani systemów przeznaczonych do zwalczania obiektów tego typu.

Jednocześnie jednak RCA posiadają szereg cech utrudniających zastosowanie ich w działalności terrorystycznej, z których najważniejszymi są:

• brak możliwości efektywnego wykorzystania w niesprzyjających warunkach pogodowych (deszcz, śnieg, mgła, silny wiatr);
• ograniczony zasięg związany z małą pojemnością zbiornika paliwa oraz koniecznością pozostawania operatora w polu widzenia łącza radiowego;
• zdolność do przenoszenia jedynie niewielkich ładunków, co uniemożliwia przeprowadzanie ataków na dużą skalę.

Z powyższego zestawienia wynika, że RCA mogą być stosowane do:

• rozpoznania powietrznego ważnych obiektów, jako nosiciele kamer wideo
• i aparatów fotograficznych;
• wykonywania precyzyjnych ataków z użyciem niewielkich ładunków wybuchowych;
• wykonywania ataków z wykorzystaniem środków chemicznych i biologicznych na niewielką skalę.

Rozpatrując ww. zalety i wady RCA należy stwierdzić, że mogą być one szczególnie użyteczne w atakach przeciwko:

• zaparkowanym lub kołującym samolotom cywilnym i wojskowym;
• obiektom związanym z produkcją i obrotem paliw (zbiorniki, rurociągi, przepompownie, stacje benzynowe);
• składom materiałów toksycznych;
• instalacjom nadawczo-odbiorczym, zarówno cywilnym jak i wojskowym;
• wybranym pomieszczeniom budynków administracji, służb policyjnych, porządkowych i wojska oraz mieszkaniom ich przedstawicieli;
• mieszkaniom prywatnym;
• nieosłoniętym posterunkom kontrolnym;
• dużym skupiskom ludzkim w obiektach zamkniętych np. centrach handlowych, przejściach podziemnych, halach sportowych i in.

Zdolność RCA do lotu autonomicznego z wykorzystaniem systemu nawigacji satelitarnej otwiera nowe możliwości ich zastosowania w działaniach terrorystycznych. Pozwala m.in. prowadzić rozpoznanie z powietrza poza linią horyzontu operatora oraz precyzyjnie detonować ładunki wybuchowe lub zrzucać przenoszone zasobniki w zaprogramowanych wcześniej za pomocą GPS – miejscach i z określonych wysokości. Najbardziej prawdo¬podob¬nym scenariuszem zamachu z wykorzystaniem RCA wyposażonego w GPS, jest jego start w odległości kilku km od celu, lot po zaprogramowanej trajektorii, a następnie przedostanie się do obiektu zamkniętego (budynku) przez otwarte okno lub drzwi i zdetonowanie ładunku wybuchowego.

Dotychczasowe zastosowanie

Na przestrzeni ostatniego 20-lecia zainteresowanie RCA przejawiały m.in. Rewolucyjne Siły Zbrojne Kolumbii (FARC), baskijska ETA i talibowie. Ponadto, na początku 2003 r. kierownictwo Hamasu rozważało możliwość zastosowania RCA z niewielkimi ładunkami konwencjonalnymi przeciwko celom izraelskim. Niebezpieczeństwo związane z użyciem RCA w aktach terroru nabrało realnych kształtów w czerwcu 2001 r. W tym okresie niezidentyfikowani terroryści, prawdopodobnie wywodzący się z radykalnych odłamów organizacji anarchistycznych, planowali zamach z wykorzystaniem RCA przenoszącego ładunek wybuchowy podczas szczytu G-8 w Genui. Natomiast w okresie sierpień-wrzesień 2002 r. armia i policja kolumbijska przejęły w zdobytym obozie FARC w rejonie m. Arauca (płn. Kolumbia, w pobliżu granicy z Wenezuelą) 9 gotowych do użycia RCA, przystosowanych do przenoszenia ładunku wybuchowego o wadze ok. 2 kg. Aparaty miały posłużyć do ataków na stanowisko dowodzenia 18 BP oraz instalacje strategicznego rurociągu Cano Limon. Wykorzystanie RCA, uzbrojonych w małe ładunki wybuchowe, o zasięgu kontroli radiowej zwiększonym do ponad 2 km, przeciwko siłom koalicji w Afganistanie rozważało również kierownictwo talibów na przełomie 2002 r. i 2003 r. Do ich użycia jednak nie doszło, przypuszczalnie wskutek braku możliwości efektywnego sterowania RCA w niesprzyjających warunkach terenowo-klimatycznych w Afganistanie.

Perspektywy

Pojawia się więc pytanie, dlaczego RCA, mimo tylu zalet, nie zostały do tej pory użyte w zamachach terrorystycznych? Prawdopodobnie wynika to z tradycyjnego dążenia terrorystów do przeprowadzania zamachów spektakularnych i możliwie najprostszych pod względem sposobu realizacji. Obecnie jednak w działalności szeregu organizacji terrorystycznych zaznacza się tendencja do atakowania tzw. celów miękkich (tj. nieosłoniętych i słabiej chronionych obiektów, zwykle o charakterze cywilnym, które z reguły nie należą do infrastruktury kluczowej państwa) oraz pojedynczych osób. Ponadto, wiele przygotowań do zamachów terrorystycznych jest udaremnianych przez siły bezpieczeństwa na etapie rozpoznawania obiektów ataku, co zmusza terrorystów do poszukiwania alternatywnych rozwiązań w tym zakresie. Jednocześnie znaczna część organizacji terrorys¬tycznych, szczególnie europejskich (np. ETA) dąży do minimalizowania strat własnych.[1] Zastosowanie RCA pozwala na dokonywanie zamachów z większych odległości, co zmniejsza ryzyko dla wykonawców i ułatwia ucieczkę. Poza tym, w celu zwiększenia stopnia oddziaływania, możliwe jest zastosowanie przeciwko wybranemu obiektowi taktyki roju, tj. zaatakowania go jednocześnie przez kilka lub kilkanaście RCA. Taka forma ataku pozwoliłaby w znacznym stopniu zniwelować największą wadę RCA, związaną z małą skalą dokonywanych ataków. Stąd należy przypuszczać, że szersze zastosowanie zdalnie sterowanych aparatów latających w działalności terrorystycznej jest wyłącznie kwes¬tią czasu.

Ciągły rozwój technologiczny i wprowadzanie na rynek coraz bardziej technicznie zaawansowanych RCA oraz osprzętu do nich, powoduje stopniowe zbliżanie się ich parametrów funkcjonalnych do miniaturowych UAV. Fakt ten, w połączeniu ze względną łatwością użycia oraz brakiem efektywnych systemów obrony przeciw aparatom tego typu sprawia, że modele samolotów sterowanych radiem należy postrzegać jako jedno z bardziej perspektywicznych narzędzi terrorystycznych.

 

Opracował: JACEK ADAMSKI

Dr inż. Jacek ADAMSKI jest pracownikiem Ministerstwa Obrony Narodowej, specjalistą z zakresu zagrożeń ponadnarodowych. Zajmuje się problematyką proliferacji środków przenoszenia BMR oraz taktyką i techniką działań terrorystycznych.

Niniejsza praca jest opracowaniem własnym, przedstawiającym osobiste poglądy autora. Nie odzwierciedla ona stanowiska instytucji, w której autor jest zatrudniony.

Literatura:
1. Adamski J. Ewolucja form działalności terrorystycznej na tle postępu technologicznego, rozprawa doktorska, AON, Warszawa 2004.
2. Materiały z konferencji “Berlin Export Control Seminar”, 27-28.02.2003 r.
_______________
1. Dotyczy to również komórek Al-Kaidy i innych terrorystycznych organizacji islamskich (w tym palestyńskich) w państwach zachodnich.