Konferencja „Współczesne zagrożenia terrorystyczne oraz metody ich zwalczania”, Szczytno 2-3 kwietnia 2007 – sprawozdanie
Konferencja, zorganizowana w Wyższej Szkole Policji w Szczytnie, miała na celu wymianę doświadczeń i wiedzy na temat wielopłaszczyznowej działalności antyterrorystycznej. Wśród zaproszonych gości znaleźli się naukowcy i przedstawiciele służb odpowiedzialnych za zwalczanie terroryzmu.
Referat inaugurujący, pt. „Współczesny terroryzm międzynarodowy – nowe zagrożenia, nowe wyzwania”, wygłosił dr Tomasz Aleksandrowicz z Akademii Humanistycznej w Pułtusku. W swym wystąpieniu referent skupił się na zagadnieniach związanych z ewolucją i adaptacją metod terrorystycznych w kontekście zmieniającej się sytuacji społeczno-politycznej. Starał się również rozwiązać problem, który towarzyszy środowiskom naukowym, zajmującym się terroryzmem, od dziesięcioleci, a stał się bardziej poważny po wydarzeniach z 11 września 2001 roku – czy możemy mówić o nowym terroryzmie?
Kolejnym prelegentem był Ryszard Lonca, który swoje wystąpienie oparł na analizie terroryzmu jako narzędzia socjotechniki. Zauważył, że z jednej strony to terroryści wykorzystują przemoc jako formę inżynierii społecznej, z drugiej jednak rządy państw korzystają ze strachu wobec terroryzmu dla swej doraźnej polityki. Z tego też powodu bardzo trudno odróżnić co jest prawdą, a co fałszem w kwestii informacji na temat działalności terrorystów. W swym wystąpieniu pan Lonca zauważył, że wiele medialnych historii, tworzonych jako propaganda antyterrorystyczna, ma nieścisłości logiczne i w połączeniu z innymi informacjami, wnikliwy obserwator jest w stanie to wykryć.
Krzysztof Liedel, naczelnik Wydziału ds. Zwalczania Terroryzmu Departamentu Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego MSWiA oraz wice dyrektor ds. programowych Centrum Badań nad Terroryzmem Collegium Civitas, zaprezentował wystąpienie na temat „Rola koordynacji w systemie przeciwdziałania terroryzmowi na przykładzie Narodowego Centrum Kontrterrorystycznego”. Pan Liedel miał okazję gościć w amerykańskim Narodowym Centrum Kontrterrorystycznym. W swym wystąpieniu poruszył istotną z punktu widzenia systemu rolę koordynacji – służby zajmujące się przeciwdziałaniem terroryzmowi w USA posiadały informacje na temat zagrożenia terrorystycznego przed 11 września 2001 roku, jednak niedostateczna koordynacja i duża ilość elementów systemu przyczyniły się do zbagatelizowania tego zagrożenia. W Polsce istnieje podobny problem – mamy przygotowane służby, jednak brakuje elementu koordynacji, który często mylony jest z dowodzeniem.
Uzupełnieniem i rozszerzeniem wystąpienia pana naczelnika były referaty jego podwładnych z Wydziału ds. Zwalczania Terroryzmu – Pauliny Piaseckiej i Jerzego Mroza. Pani Paulina zaprezentowała temat „Koordynacja przeciwdziałania terroryzmowi w Wielkiej Brytanii” – w którym szczegółowo omówiła główne elementy systemu brytyjskiego, który doskonale sprawdził się 7 lipca 2005 roku podczas zamachów w Londynie. Natomiast pan Mróz omówił problematykę bezpośrednio związaną z międzyresortowym koordynowaniem działań polskich służb odpowiedzialnych za zwalczanie terroryzmu – tematyką wystąpienia był Międzyresortowy Zespół ds. Zagrożeń Terrorystycznych.
Kolejny referat pt. „Asymetria nieregularność i maksymalizacja skutków jako zasady działań terrorystycznych” przygotował dr Jan Borkowski z Akademii Obrony Narodowej. Zauważył, że do walki z terroryzmem konieczne jest wykorzystanie nieproporcjonalnie większych sił i środków, niż tych jakimi dysponują terroryści.
Następne wystąpienie przygotował dr Wojciech Wosek z Komendy Miejskiej Policji w Gdyni i dotyczyło ono zagrożenia terroryzmem morskim z uwzględnieniem infrastruktury przemysłowej. Polska, jako kraj z dostępem do morza jest narażona na ataki – obiektami zagrożonymi mogą być porty i urządzenia portowe. Drogą morską transportowana jest większość towarów w międzykontynentalnej wymianie handlowej.
Z kolei dr Wojciech Filipkowski z Uniwersytetu w Białymstoku zajął się problematyką odpowiedzialności podmiotów zbiorowych przy finansowaniu terrorystów. Ciekawostką był przytoczony przez pana doktora przykład firmy zajmującej się handlem bananami „Chiquita”, która miała wspierać terrorystów kolumbijskich.
Organizator konferencji podinsp. dr Jerzy Szafrański z Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, swoje wystąpienie zatytułował „Edukacja antyterrorystyczna w Policji”. Jedną z głównych jego tez był fakt, że policjanci w Polsce mają zbyt mało godzin zajęć poświęconych edukacji antyterrorystycznej, która powinna być jednym z elementów szkolenia.
Ciekawe wystąpienie miał także st. kpt. Rafał Jankowski z Komendy Miejskiej Straży Pożarnej w Warszawie. Na bazie własnych, bogatych doświadczeń, omówił zadania jednostek Straży Pożarnej w likwidacji skutków ataków terrorystycznych. Wśród przykładów znalazło się zabezpieczanie Ronda Dmowskiego w Warszawie 8 czerwca 2005 roku, kiedy zachodziło prawdopodobieństwo, że może zostać użyty gaz bojowy sarin. Jednostki Straży Pożarnej są ważnym elementem systemu likwidowania skutków zamachów.
Podinsp. dr Jerzy Kosiński skupił się na aspekcie cyberterroryzmu. Ukazał tematykę związaną z budowaniem przez przestępców sieci, służących do atakowania systemów informatycznych. Budowa takich sieci „komputerów zombie” czy inaczej botnetów jest poważnym zagrożeniem nie tylko dla państwa, które coraz bardziej uzależnia się od technologii informatycznych, lecz także dla osób prywatnych i przedsiębiorstw.
Policjanci z Centralnego Biura Śledczego Komendy Głównej Policji – Mariusz Pośnik i Tomasz Niedźwiedzki – przygotowali prezentacje na temat „Muzułmanie w Polsce”. Dotyczyła ona charakterystyki środowiska muzułmanów, które może stanowić zaplecze dla działalności radykałów powiązanych z terrorystami.
Tematyka zagadnień związanych z działaniami minersko – pirotechnicznymi była treścią wystąpienia przedstawiciela Komendy Wojewódzkiej Policji w Olsztynie podinsp. Waldemara Niemczuka. W swym wystąpieniu prelegent omówił rolę i zadania, jakie pełni wojewódzki koordynator działań minersko – pirotechnicznych w kontekście systemu antyterrorystycznego.
Przedstawiciele Straży Granicznej – por. Dariusz Dąbrowski i por. Krzysztof Werpachowski poruszyli problematykę związaną z wartami ochronnymi na pokładach statków powietrznych, jako elementem prewencji antyterrorystycznej. Tzw. sky marshalls pełnią swoją służbę w Polsce stosunkowo od niedawna, jednak ich przygotowanie i procedury działania sprawiają, że jest to z całą pewnością skuteczny mechanizm zapobiegania zdarzeniom o charakterze terrorystycznym w powietrznych statkach pasażerskich.
Pierwszy dzień konferencji zakończyły długie rozmowy w kuluarach, gdzie uczestnicy mieli możliwość wymiany spostrzeżeń i doświadczeń w kontekście wygłoszonych referatów. Drugi dzień obrad rozpoczął kom. Krzysztof Dębiński z Komendy Powiatowej Policji w Wałczu, którego wystąpienie dotyczyło nieetatowych grup wsparcia w Policji. W swym referacie zauważył, że brakuje odgórnych regulacji prawnych określających kompetencje nieetatowych grup wsparcia. Grupy te funkcjonują jednak, a zakres ich działań wyznaczają poszczególni komendanci, którym bezpośrednio podlegają. Nieetatowe grupy wsparcia pełnią ważną rolę w działaniach policji na szczeblu powiatowym.
Kolejnym przedstawicielem Centralnego Biura Śledczego był podinsp. Jacek Bartoszek, którego referat zatytułowany był „Stereotyp terrorysty w świadomości społecznej”. Ukazał, jak błędnie społeczeństwo postrzega terrorystów, na co wpływa między innymi fakt utwierdzania w tym błędzie przez media. Takie stereotypowe postrzeganie ujemnie wpływa na zdolności społeczeństwa do wykrycia np. przygotowań do zamachu.
Wystąpienia przedstawicieli Straży Granicznej zdominował temat terroryzmu powietrznego. Por. Artur Żukowski przedstawił problem zarządzania sytuacjami kryzysowymi w lotnictwie cywilnym. Skupił się na procedurach działania podejmowanych w przypadku wystąpienia m.in. zdarzenia o charakterze terrorystycznym.
Prezentacja kpt. dra Tomasza Białka z Biura Ochrony Rządu na temat „Terroryzm indywidualny analiza – zjawiska i sposoby realizacji zamachów” wzbogacona była różnego rodzaju materiałami video ze szkolenia funkcjonariuszy BOR.
Dr Konrad Pszczołowski z Akademii Medycznej w Warszawie zajął się problemem bioterroryzmu i reagowania w sytuacji wystąpienia zdarzenia z użyciem broni biologicznej.
Ostatnim prelegentem był Andrzej Mroczek, członek Rady Programowej Centrum Badań nad Terroryzmem Collegium Civitas. Swe wystąpienie poświęcił problemowi potencjalnych źródeł zagrożeń terrorystycznych zamachami bombowymi w Polsce. Ciekawie ilustrowaną prezentację wzbogacały osobiste doświadczenia referującego na temat zagrożeń terrorystycznych w Warszawie, m.in. poruszona została ponownie w trakcie konferencji sprawa ‘warszawskiego sarinu’.
Po prelekcjach nastąpiła dyskusja, która skupiła się na wystąpieniu dra Pszczołowskiego odnośnie bioterroryzmu i przygotowania polskich służb na zagrożenia związane z tą formą terroryzmu.
Ostatnim punktem konferencji było podsumowanie i wnioski, które sformułował dr Tomasz Aleksandrowicz. Należy podkreślić, iż dobra organizacja, przyjazna, merytoryczna atmosfera, z całą pewnością świadczą o profesjonalizmie organizatorów. Wynikiem konferencji ma być publikacja. I mamy nadzieję, że tego typu spotkania będą częściej organizowane.