Irgun – artykuł
Arabska frustracja z powodu zwiększającej się imigracji żydowskiej doprowadziła do wybuchu krwawych rozruchów w kwietniu 1920 r. Dla obrony ludności żydowskiej została utworzona tajna organizacja wojskowa Hagana. Jednym z jej dowódców był Włodzimierz Żabotyński, który domagał się wydzielenia z Hagany garnizonu pod swoim dowództwem.
Pierwsze próby Żabotyńskiego działań anty-arabskich były nieudane. W trakcie zamieszek w Jaffie, dwustu Żydów zostało rannych, a dziewiętnastu aresztowanych. Sam Żabotyński został skazany na 15 lat ciężkich robót, jednak po głośnych protestach w Palestynie, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, kara została zmniejszona do jednego roku, by w końcu Brytyjski Wysoki Komisarz do spraw Palestyny Herbert Samuel udzielił mu amnestii. Powiększał się rozdźwięk między polityką Światowej Organizacji Syjonistycznej a Żabotyńskim. Pierwsze poważniejsze zgrzyty były widoczne po opublikowaniu raportu rządu brytyjskiego przez Winstona Churchilla w 1922r., który wyraźnie głosił, iż ”nigdy zamiarem rządu brytyjskiego nie było utworzenie państwa żydowskiego w Palestynie(1)”. Winę za taka treść raportu według Żabotyńskiego ponosiła egzekutywa Światowej Organizacji Syjonistycznej, a w szczególności Weizmann. Ze`ev(2) był za ofensywną polityką w stosunku do władz brytyjskich jak i arabskiej populacji Palestyny, uważając egzekutywę, mimo, iż sam był jej członkiem, za zbyt uległą, biurokratyczną, burżuazyjną, niepotrafiącą wywierać presji na rządzie brytyjskim. Żabotyński zrezygnował z funkcji członka egzekutywy.
W grudniu 1923r. zostało utworzone w Berlinie pierwsze biuro nowego ruchu – League for the Revision of Zionist Policies, Provisional Organization. Następne biuro powstało w Paryżu, organizacja ta początkowo zajmowała się jedynie emigracją europejskich Żydów do Palestyny. W 1925 roku ta organizacja miała czterech delegatów na Światowy Kongres Syjonistyczny, a w 1927 r. już dziesięciu. Właśnie w drugiej połowie lat dwudziestych Żabotyński wyłożył teoretyczne założenia rewizjonizmu, określając jego stosunek do syjonizmu, Brytyjczyków i Arabów. Rewizjonizm miał być nowoczesnym substytutem dla przestarzałej synagogi, imigracja Żydów do Palestyny jednym z najważniejszych zadań dla ruchu, manifestowana była również wroga postawa wobec Arabów i Brytyjczyków. Program ten nie spotkał się na ogół z entuzjastycznym przyjęciem, nie tylko wśród Żydów w Palestynie, ale również państwach zachodnich. Dla nich syjonizm był ideą dobroczynności, która widziała go poprzez: „jednego Żyda proszącego o pieniądze drugiego Żyda, aby wysłać trzeciego Żyda do Palestyny”(3). Zdawał sobie sprawę, że przyszła walka z palestyńskimi Arabami jest nieunikniona, aby ziścił się główny cel syjonizmu, jakim było państwo żydowskie.„Tak długo jak jest iskra nadziei, że oni mogliby się nas pozbyć, oni nie sprzedadzą tych nadziei, nie dla jakiś słodkich słów albo smacznych kawałków, ponieważ oni nie są motłochem, ale narodem, być może nieco postrzępionym, ale nadal żyjącym. Żywi ludzie robią takie ogromne ustępstwa tylko wtedy, gdy nie pozostawi im się żadnych nadziei”(4).
W początkowych latach swojej działalności Żabotyński podobnie jak wcześniej Teodor Herzl i Leo Pinsker nie upierał się, aby Judenstaat miał powstać w Palestynie. Postulował jednak doprowadzenie warunków życia autochtonów do niemożności egzystencji na tym terenie, co oznaczało po prostu czystkę etniczną. Była to kontynuacja nacjonalistycznej ideologii, którą zapoczątkował Theodor Herzl w 1895 r., gdy pisał: „To my powinniśmy zmusić tych mieszkańców, aby opuścili swoją ojczyznę…,…poprzez pozbawienie ich pracy”(5). Te postulaty w programie Żabotyńskiego nie były wymysłem jednego ekstremisty, lecz wynikającą z very essence głównego nurtu syjonizmu. Taki typ działań polegający na próbach zmuszenia do emigracji ludności tubylczej, poprzez odebranie im środków do życia oraz szeroko pojętego zaplecza socjalnego, zmuszając do egzystencji na granicy ubóstwa nie był czymś nowym w historii(6). W różnych krajach Europy organizuje się młodzieżowa organizacja Betar, wprowadzając do swoich zadań szkolenia wojskowe. W pierwszej światowej konferencji Betaru w Warszawie w styczniu 1929r. postanowiono, że przyszły rząd w Palestynie nie zostanie wybrany w demokratycznych wyborach, ale będzie miał strukturę opartą na hierarchii wojskowej. Po kilku latach względnego pokoju, zamieszki znów wybuchły w Jerozolimie w 1929. Podczas tych niepokojów, zwanych przez Arabów Rewolucją Al–Buraq w ciągu tygodnia zginęło 133 Żydów, w tym 67 zostało zamordowanych w masakrze w Hebronie. Śmierć poniosło także ponad 150 Arabów, głównie w wyniku działań policji brytyjskiej. Były to wydarzenia, które w głównej mierze przyczyniły się do rozłamu w Haganie. Z jej części wyodrębniła się nowa organizacja z Abrahamem Tehomi na czele, która zaadoptowała program rewizjonistyczny. Organizacja Tehomiego nazwała się Irgun Cwai Leumi (Narodowa Organizacja Wojskowa), lub ETZL, literowany jako Etzel. Używała również nazwy Hagana B lub Haganah Le’umit (Narodowa Obrona). Kiedy Hagana wprowadziła politykę opanowania (havlaga), Irgun wykazywał agresywną postawę. W czasie trwania arabskiej rewolucji w Palestynie w latach 1936-39, ponad 5% całej żydowskiej populacji było członkami Hagany. Tylko rewizjoniści pozostawali siłą politycznie od niej niezależną. Dowódca Hagany B wyznaczył na dowódcę żydowskiej milicji Żabotyńskiego. Sam Ze’ev wolał, dowodzić formalnym legionem wojskowym, jednak zdając sobie sprawę, iż w Palestynie nie ma miejsca dla dwóch dużych organizacji wojskowych, ustalił ekstremistyczny i tajny charakter działań grupy. Żabotyński, mimo ataków terrorystycznych swojej grupy, nie ukrywał swojej niechęci do tego typu działań. „Nie mogę zauważyć żadnego bohaterstwa i dobra publicznego w strzelaniu do arabskiego chłopca na osiołku, przewożącego warzywa na sprzedaż do Tel-Awiwu”(7). Faszystowski charakter rewizjonizmu zjednywał sobie rzeszę sympatyków, szeregi Etzel stale się powiększały, poddając się maksymalistycznym planom lidera.
W 1937, Tehomi popierał tym razem tych wszystkich, którzy chcieliby odłączyć się od Irgunu i powrócić do Hagany. Etzel z Żabotyńskim stał się w ten sposób jednorodną grupą aktywistów, która sprzeciwiła się polityce havlaga. We wrześniu 1937, 13 Arabów zostało zamordowanych. Rozpoczynała się fala przemocy. 14 listopada 1937 Irgun rozpoczął ataki terrorystyczne wymierzone w ludność arabską. Ta data znana jest jako „Czarna Niedziela”, ponieważ to był dzień, w którym zasada havlaga została złamana. 28 Marca 1938 nastąpił następny atak anty-arabski. Żabotyński na stanowisku dowódcy Irgunu wyznaczył Dawida Raziela, pod dowództwem, którego Narodowa Organizacja Wojskowa intensyfikowała działalność terrorystyczną przeciw społeczności arabskiej. Do najbardziej znanych aktów terroru w 1938 r. należy zaliczyć eksplozje na arabskich rynkach w Hajfie i Jerozolimie. 6 czerwca 1938, członek Irgun, przebrany w strój arabski, na rynku w Hajfie umieścił dużą paczkę obok jednej z taczek i odszedł. Nastąpiła eksplozja w wyniku, której zginęło 21 Arabów i ponad 50 zostało rannych. Tydzień później podobne wydarzenie miało miejsce w Jerozolimie, eksplozja została wywołana w momencie opuszczania meczetu przez Arabów – zginęło ich ośmioro, rannych zostało ponad trzydziestu. 26 czerwca 1938, Yaakov Raz został wysłany przez Irgun do Starego Miasta w Jerozolimie, przebrany w strój arabski, z koszem warzyw, w których była ukryta bomba. Został jednak rozpoznany i dźgnięty nożem przez ochronę zanim zdążył zdetonować ładunek. Został przekazany policji brytyjskiej. 25 czerwca w następnym zamachu w Hajfie zostało zabitych 35 cywili i ponad 70 zostało rannych. 26 października 1938 w terrorystycznym zamachu bombowym zginęło 24 Arabów, ponad 35 odniosło ranny. W wyniku takiej działalności 17 maja 1939r. rząd brytyjski opublikował Dokument Rządowy 6019, w którym stwierdził „Cel rządu jest ustanowienie w ciągu dziesięciu lat niezależnego palestyńskiego państwa…(8)”. W tym samym roku, został założony Mossad Le’aliyah Bet (Illegal Institution Immigration), który ustanowił sieć w całej Europie, by ułatwić emigrację do Izraela. Pierwsze żydowskie działanie skierowane przeciwko Brytyjczykom miało miejsce 2 lipca 1939r., kiedy ekstremiści z Irgun wysadzili w powietrze trzy centrale sieci telefonicznej w Jerozolimie.
Jednakże, kiedy 1 wrzesnia 1939r wybuchła II wojna światowa zarówno Arabowie jak i Żydzi zgodzili się na rozejm, aby w ten sposób pomóc Brytyjczykom zwyciężyć nad Hitlerem. Rozejm jednak nie trwał długo. Żabotyński wiedział, iż Żydzi w tym momencie nie mieli cienia szansy na pokonanie Imperium Brytyjskiego. W październiku 1939r. poinformował on Irgun, że możliwy jest najazd na Palestynę. Dokonać tego miały europejskie oddziały Betaru, które wylądowałyby na plaży Tel-Awiwu. Jednak polityka Żabotyńskiego zyskiwała coraz mniejszy posłuch w organizacji Etzel. Irgun coraz częściej zaczynał działać niezależnie od Żabotynskiego. Ze’ev zmarł w 1940r. Dodatkowym ciosem dla Irgun Cwai Leumi było odejście z organizacji Abrahama Sterna, który wraz z swoimi zwolennikami założył organizację potocznie nazywaną Gangiem Sterna. Podczas pobytu w Europie Wschodniej Menachem Begin, już wtedy znana postać organizacji, został aresztowany przez władze sowieckie. W 1941 r. brytyjski rząd poprosił Irgun o wysadzenie irackich pól naftowych, które to dostarczały paliwo dla Rzeszy Niemieckiej. Lider Irgunu Dawid Raziel został zabity przez Niemców w Iraku podczas tej operacji. W połowie 1943 r. rozejm między Brytyjczykami a Etzelem został całkowicie zerwany. Po śmierci Żabotyńskiego i Raziela Irgun pozostał bez przywódcy. Zmianę w tej sytuacji przyniosło podpisanie porozumienia Sikorski-Majski. W wyniku, którego po dołączeniu do Armii Andersa i wysłaniu jej do Palestyny powrócił z Syberii Menachem Begin. Po wysadzeniu biura imigracyjnego i urzędu podatkowego, Begin ze swoim oddziałem zaatakował Kwaterę Główną Wywiadu Brytyjskiego w Hajfie i Jerozolimie zabijając brytyjskiego oficera. Parokrotnie Hagana raczej symbolicznie próbowała zatrzymać ataki Narodowej Organizacji Wojskowej grożąc wojną domową. Gdy wojna się kończyła i pewne było, iż polityka brytyjska, co do Palestyny nie ulegnie zmianie trzy organizacje żydowskie Hagana, Irgun i Gang Sterna połączyły siły w „żydowskim ruchu oporu”. Zaczęto organizować wspólne akcje (m.in. „Pociągowa Noc” i inne).
Ustanowienie wspólnego „żydowskiego ruchu oporu” stworzyło wielkie moralne zwycięstwo Irgunu, który uprawomocnił swoją działalność zarówno wobec Agencji Żydowskiej jak i Hagany. Pozycja Etzel w Yishuv(9) rosła a jej szeregi powiększały się. Ocenia się, iż Irgun Cwai Leumi dysponował od trzech do sześciu tysiącami aktywistów. Brytyjczycy, traktując taką działalność jako czyny przestępcze, zatrzymali 70 ludzi. W sobotę, 29 czerwca 1946, data znana jako „Czarny Szabas”, w brytyjskiej operacji znanej jako „Operacja Agata” zostało zatrzymanych 2700 Żydów. Wszystkie dowody zgromadzone w śledztwie przeciwko „żydowskiemu ruchowi oporu” zostały zgromadzone w Hotelu Król Dawid w Jerozolimie, siedzibie władz brytyjskich. 22 czerwca 1946r. z rozkazu Menachema Begina, dowódcy Irgun Cwai Leumi został wysadzony Hotel Król Dawid. Pod gruzami śmierć poniosło 91 osób, 28 Brytyjczyków, 41 Arabów, 17 Żydów i 5 osób innych narodowości. Do dnia dzisiejszego jest to najkrwawszy, jednostkowy atak terrorystyczny w Palestynie. W wyniku tego czynu Hagana wyłamała się z wspólnego „żydowskiego ruchu oporu” i zapowiedziała zaprzestanie ataków na brytyjskie cele. Masakra ta sprowokowała gorzkie nastroje antyżydowskie i antysyjonistyczne w całej Anglii(10). 30 października Irgun wysadził w powietrze część dworca kolejowego w Jerozolimie. 1 października 1946r. zostały podłożone ładunki wybuchowe w pobliżu brytyjskiej ambasady w Rzymie, które uszkodziły budynek. Do zamachu przyznała się organizacja Begina. Pod koniec 1946 r., dwóch 17-letnich członków Irgunu zostało skazanych na 15 lat więzienia, oraz na chłostę, po 18 batów każdy. Odpowiedź Irgunu była natychmiastowa: ogłosili, że jeśli wyrok chłosty zostanie wykonany oni rozpoczną kampanię chłostania porwanych żołnierzy brytyjskich. 27 grudnia 1946 przez Brytyjczyków wychłostany został jeden z nich, 29 grudnia trzej brytyjscy żołnierze zostali porwani i wychłostani. Irgun ogłosił, że jeśli zostałoby wychłostany drugi członek Etzel oni zabiją w zemście pojmanych żołnierzy. Kara chłosty została odwołana, a Begin nagle stał się światowym bohaterem. Dzięki propagandowemu zwycięstwu nastąpiły próby „samosądów” na żołnierzach brytyjskich, za które odpowiedzialni byli najczęściej młodzi aktywiści Irgunu. Czterech młodych członków Etzel szukających angielskich wojskowych zostało złapanych z biczami w rękach. Jeden zmarł w wyniku pobicia, a trzech pozostałych już w trakcie procesu zostało skazanych na karę śmieci. Dla pozyskania funduszy organizacja Menachema Begina dość często uciekała się do bandyckich napadów i pospolitych aktów przemocy. Irgun Cwai Leumi dokonał 13 września 1946 r., napadów rabunkowych na banki w Jaffie i Tel-Awivie. Zrabowano około 100.000 funtów szterlingów z Banku Berckley i Banku Ottomańskiego w Jaffie i około 5.000 funtów szterlingów z Banku Ottomańskiego w Tel-Awivie. 31 stycznia 1947 Brytyjczycy rozpoczęli ewakuacje swoich obywateli z terenu mandatowego. 1 marca 1947 żydowscy terroryści zaatakowali brytyjski klub oficerski w specjalnej strefie bezpieczeństwa w Goldschmidt House na King George street w Jerozolimie, zginęło 17 brytyjskich oficerów. Żydowscy bojownicy zaatakowali magazyny armii brytyjskiej w Haderze, Hanna Pardes i Beit Lyd, oraz zaatakowali konwój brytyjski w Hajfie. W trakcie tych operacji, kilkudziesięciu żołnierzy brytyjskich poniosło śmierć, a jeszcze więcej zostało rannych. W odpowiedzi Brytyjczycy narzucili prawo wojenne żydowskim dzielnicom Jerozolimy i dzielnicom Tel-Awiwu Ramat Gan, Bnei Barak i Petah Tikva. Operacje brytyjskie przeciwko żydowskim bojówkom zostały nazwane „Hipopotam” i Słoń”. Jednak te operacje mimo działania 20 tysięcy żołnierzy brytyjskich nie przyniosły rezultatu. W ciągu następnych szesnastu dni Irgun był zaangażowany w 68 akty terroru. 4 maja 1947 członkowie Irgun przebrani w stroje brytyjskie i arabskie, zaatakowali więzienie w Acre. Uwolnionych zostało 20 członków Irgunu, 7 członków Lehi i 182 Arabów, w ataku śmierć poniosło 9 napastników, a 5 pojmanych zostało powieszonych. 8 lipca Irgun porwał i zamordował (powiesił) dwóch brytyjskich sierżantów w Netanii. Ten czyn wstrząsnął opinią publiczną w całej Anglii i przyczynił się do wycofania się wojska brytyjskiego z Palestyny i oddanie sprawy tych terenów pod obrady Organizacji Narodów Zjednoczonych. 3 września 1947r. eksplodowała bomba w urzędzie pocztowym w Londynie, paczka, w której był umieszczony ładunek zaadresowana była do brytyjskiego ministerstwa wojny, w zamachu ciężko rannych zostało dwóch pracowników poczty(11). W dniu 13 grudnia 1947 syjonistyczni terroryści, z organizacji Etzel zabili 18 Arabów i zranili prawie 60 w zamachach w Jerozolimie, Jaffie i Lydzie. 29 grudnia 1947 dwóch Brytyjczyków i 11 Arabów zostało zabitych, a 32 Arabów zostało rannych w Jerozolimie kiedy członkowie Irgun wyrzucili ładunek wybuchowy z pędzącej taksówki w tłum stojących ludzi. Bilans terroryzmu Narodowej Organizacji Wojskowej w stosunku do oddziałów mandatowych od końca II wojny światowej do 20 października 1947 wynosił 127 zabitych brytyjskich żołnierzy i 331 rannych(12). Śledztwa zmierzające do wykrycia sprawców zamachów, jak również ich międzynarodowych koneksji były prowadzone nie tylko na terytorium Palestyny. Rozmaite służby były zaangażowane do powstrzymania działalności żydowskich grup terrorystycznych. Oprócz Scotland Yardu co było zrozumiałe swoje śledztwo prowadziło m.in. Federalne Biuro Śledcze (F.B.I.)(13). Jeżeli jeszcze w 1946 r., Hagana mogła zarówno oficjalnie jak i zbrojnie wystąpić przeciwko ekstremistom z Etzel, aresztując ponad stu z bojowników i przekazując ich władzom brytyjskich to pod koniec 1947r., i początkach 1948r., mimo iż miała takie możliwości nie zdecydowała się na takie posunięcie. Irgun Cwai Leumi stanowił już dość pokaźną siłę zbrojną, w sile ponad połowy dywizji i byli to ludzie dobrze wyszkoleni i zaprawieni w walce ulicznej. Od ogłoszenia przez ONZ planu podziału (rezolucja 181/II) pewnym było, iż w chwili opuszczenia przez Brytyjczyków Palestyny konflikt żydowsko-arabski wybuchnie w pełnej sile, a dla zrealizowania syjonistycznej idei potrzebna była każda jednostka ludzka mogąca nosić karabin. W tym okresie organizacja Etzel w swej nacjonalistycznej wymowie dawała w różnych formach swój sprzeciw do minimalistycznych planów w stosunku absorpcji terenu pod przyszłe państwo żydowskie. Sprzeciwiała się zarówno Agencji Żydowskiej jak i Partii Pracy w Izraelu, które to opowiadały się przynajmniej oficjalnie za państwem żydowskim w Palestynie, lecz bez terenów Transjordanii. Od 8 marca 1948r. Irgun i Hagana doszły do porozumienia w sprawie wspólnych operacji wojskowych. W tym momencie każde działanie Etzel było rozpatrywane przez sztab Hagany, która rozpoczęła wprowadzanie w życie planu Dalet. W kwietniu 1948r. miała miejsce jedna z najstraszniejszych i najgłośniejszych masakr w Palestynie. Z zimna krwią zostało zamordowanych 254 mieszkańców wioski Deir Yassin. Największą samodzielną operacją wojskową, której podjął się Etzel było zdobycie Jaffy – wg planu podziału ONZ z 1947r. arabskiej enklawy, okrążonej przez państwo Izrael. 25 kwietnia przy użyciu moździerzy i karabinów maszynowych oddziały Irgun zaatakowały miasto. Mimo bohaterskiej postawy mieszkańców miasto zostało zdobyte, a mieszkańcy wygnani.Udana „wojna psychologiczna” jak i umiejętnie prowadzona propaganda dawały wyobrażenie w opinii światowej, iż to strona arabska dokonała agresji na młode państwo Izrael w dniu jego utworzenia 15 maja 1948r. Sami Hadawi w publikacji Bitter harvest: Palestine between 1914-1967 pisał: “Izraelczycy teraz utrzymują, iż wojna w Palestynie rozpoczęła się z wejściem arabskich armii po 15 maja 1948 r. Była to natomiast druga faza wojny, oni przeoczają masakry, wydalania i wywłaszczenia, które miały miejsce przed tą datą(14). Menachem Begin w swojej książce: The Rewolt: Story of the Irgun potwierdzał te słowa: “W Jerozolimie jak i wszędzie indziej, my byliśmy pierwsi, aby przejść od defensywy do ofensywy […]Arabowie zaczeli uciekać w panice, krzycząc Deir Yassin. Hagana przeprowadzała pomyślne ataki na innych frontach, kiedy inne żydowskie siły wchodziły do Hajfy jak nóż wchodzi w masło”(15). Mimo, iż Hagana i Narodowa Organizacja Wojskowa brała udział w walkach po jednej stronie rozdźwięk między nimi powiększał się. Nawet po przekształceniu Hagany w Izraelskie Siły Obronne konflikt stał się nieunikniony. Mimo, podpisania układu o zlaniu się Eztel do I.D.F., organizacja ta wykonała to jednak tylko częściowo, pozostawiając autonomiczną grupę ekstremistów w Jerozolimie. 2 czerwca 1948r. podpisano rozejm między Arabami a Żydami, w którym zobowiązano się m.in. do nie sprowadzania nowych oddziałów lub jednostek do kraju. W tym samym dniu Francję opuścił statek – Altalena (prawie 6.000 ton wyporności)na pokładzie którego było 900 zwerbowanych w Europie Zachodniej bojowników Etzel, oraz tysiące sztuk francuskiej broni. Begin zaproponował, iż 80 % broni zostanie dostarczone oddziałom Irgun wewnątrz IDF a pozostałe 20 % do niezależnych oddziałów w Jerozolimie. Gdy Altalena przybyła na palestyńskie wody 20 czerwca 850 ludzi opuściło okręt, a pozostała pięćdziesiątka płynęła dalej, wraz z transportem broni, który miał zostać rozładowany w Kfar Vitkin. Ben Gurion nie zgadzał się na istnienie niezależnych oddziałów, szczególnie jeżeli prowadziły one ideologiczną rywalizację z laburzystami. Jego rozkaz zawierał ultimatum dla Irgun – oddać cały ładunek broni dla I.D.F. 10-minutowy czas jaki dał do zastanowienia Ben Gurion dowódcom Etzel przerodził się w wielogodzinne obrady. Postanowiono, iż rozładowana już część transportu zostanie ukryta, a Altalena popłynie do Tel-Avivu, gdzie Irgun miał wielu zwolenników i w takiej sytuacji sądzono, iż Ben Gurion nie rozpocznie wojny domowej. Gdy statek przybył do Tel-Awiwu na plaży wybuchła regularna bitwa między oddziałami I.D.F. wiernymi Ben Gurionowi, a oddziałami Irgun Begina. 6 irgunistów i 2 dwaj żołnierze I.D.F. zginęło, kilkunastu było rannych. Gdy statek osiadł na mieliźnie natychmiast został ostrzelany ogniem broni ręcznej, a kapitan został zmuszony do wywieszenia białej flagi. Begin wydał rozkaz natychmiastowego rozładuneku statku i sprzeciwiał się poddaniu okrętu, w tym momencie Ben Gurion nie mógł już dłużej tolerować niesubordynacji jakiegoś oddziału, gdyż mogłoby to narazić na utratę pozycji, jaką zajmował w całej Yishuv. Rozpoczęto ostrzał Altaleny z broni ciężkiej, gdy pocisk uderzył w burtę statku, kapitan nakazał jego opuszczenie, jednak Begin nadal sprzeciwiał się kapitulacji, został jednak usunięty siłą z tonącej jednostki. W tym momencie Begin przegrał z Ben-Gurionem i aby z godnością pożegnać się z Narodową Organizacją Wojskową przekazał on dowództwo nad Irgun Cwai Leumi jednemu z miejscowych przywódców w Jerozolimie. Kilka dni później Shmuel Katz, dowódca jednego z oddziałów jerozolimskich ogłosił rozwiązanie Narodowej Organizacji Wojskowej. W październiku 1948r. Begin ogłosił powstanie nowej partii – Tnuat HaHerut – Partii Wolności, której programem była walka z Arabami oraz z Partą Pracy, zakładała ona kontynuację rewizjonistycznej ideologii i utrzymanie faszyzującej tradycji. Wśród współpracowników Begin dobrał sobie m.in: Abbę Achimeira, Uri Cwi Greenberga i Wolfganga von Weisla, którzy w latach 30-tych oficjalnie popierali Mussoliniego. W listopadzie w celu zgromadzenia funduszy Menachem Begin udał się do Stanów Zjednoczonych, jednak podróż okazała się zupełnym fiaskiem. Nie udało mu się pozyskać wystarczającej ilości funduszy, a opuszczał USA w niezbyt przyjaznej atmosferze. 4 grudnia „New York Times” opublikował list otwarty intelektualistów żydowskiego pochodzenia, podpisany m.in.: przez Hannah Arendt, Alberta Einsteina, Sidney’a Hooka i Seymour Melmen, którzy sprzeciwiali się rewizjonistycznej polityce, uważając ją za zagrożenie dla światowego pokoju: „Wśród niepokojących politycznych zjawisk naszych czasów jest powstanie w niedawno utworzonym państwie Izrael „Partii Wolności” (Tnuat HaHerut), partia polityczna dokładnie pokrewna w swojej organizacji, metodach, politycznej i społecznej filozofii do nazizmu i faszyzmu. Została ona utworzona przez byłych członków Irgun Cwai Leumi, terrorystycznej, prawicowej, szowinistycznej organizacji w Palestynie[…]Dzisiaj mówią oni o wolności, demokracji i anty imperializmie, podczas gdy ostatnio otwarcie głosili doktrynę faszystowskiego państwa[…] Szokujący przykład jest ich zachowanie w arabskiej wsi Deir Yassin […]Wydarzenie w Deir Yassin ilustruje charakter i działanie Partii Wolności […]oni ogłosili domieszkę skrajnego nacjonalizmu, religijnego mistycyzmu i rasowej wyższości […]w świetle powyższych rozważań, powinnością jest, że prawda o Panu Beginie i jego ruchu powinna być znana w tym kraju”.(16) Mimo iż od zakończenia działalności organizacji Irgun Cwai Leumi minęło już ponad 50 lat, w Izraelu dalej panuje z jednej strony swoista zmowa milczenia na temat tamtych wydarzeń, z drugiej strony hołubienie pewnemu mitowi bohaterów walk wojny 1948-49. Izraelska (syjonistyczna) historiografia (w odróżnieniu od tzw. „nowych historyków”) przedstawia te nacjonalistyczne grupy jako bojowników o wolność, ludzi o bardzo wysokim morale, którzy dla swojego kraju potrafili poświęcić własne życie. Często powtarzany jest mit Massady, gdzie starożytni Żydzi przysięgali raczej umrzeć niż poddać się Rzymowi. Dziś podobne metody, jakie stosował Etzel, stosują palestyńskie ugrupowania zbrojne, niedawno zaś jeszcze stosował Hezbollah w Libanie, jednak postrzeganie ich walki jest zgoła odmienne. Spowodowane jest to nie tylko faktem, iż zamachy wymierzone są w ludność żydowską, lecz także (wspomnijmy żydowskiego tym kontekście raz jeszcze o liście intelektualistów z 1948 r.) wywyższeniem życia żydowskiego nad życie arabskie, czy w końcu próbami negacji samego istnienia narodu palestyńskiego. Czyżby jedyną różnicą między Irgunem a Hamasem było to, że działania Etzelu otacza swoista mistyczna aura, wręcz mit boskiego przeznaczenia?
Opracował: dr Adam Krawczyk, Uniwersytet Śląski
_______________________________
1 Brenner Lenni, Iron Wall, London 1984 s.65.
2 Przydomek Żabotynskiego.
3 Brenner L.,Iron… s.75.
4 Tamże, s. 81.
5 Herzl’s Diares, „The International Affairs Magazine”, New York, vol. I, 1965, s.93.
6 Podobne postulaty wobec Algierczyków wysuwał Alexis de Tocqueville. Patrz: Said Edward, Orientalizm, Warszawa 1993.
7 Brenner L.,Iron… s.103.
8 Nelson Thomas, Orgins of Middle Eastern Terrorism, http://www.ummah.net/unity/palestine/massacres.htm
9 Społeczność żydowska w Palestynie za czasów mandatu brytyjskiego.
10 Punktem kulminacyjnym tych wystąpień antysemickich było zdemolowanie synagogi w Derby. Wydarzenia w Anglii można uznać za przykład spontanicznego wybuchu nastrojów antysemickich, w odróżnieniu do pogromu kieleckiego z 1946r., gdzie zajścia były wynikiem politycznej prowokacji.
11 The Sunday Times,. 24 wrzesień 1972, s 8.
12 Weinstock Nathan, Zionism: False Messiah, London 1979, s.229.
13 Przez cały okres lat dziewięćdziesiątych rozpoczęto odtajnianie akt spraw prowadzonych przez Federal Boreau of Investigation (F.B.I.) z lat 1947-49, akta te zawierają szereg informacji dotyczących zarówno Menachima Begina, jak również Irgun Cwai Leumi i powiązań z żydowskimi organizacjami w Ameryce. http://www.codoh.com.
14 Hadawi Sami, Bitter harvest: Palestine between 1914-1967, New York, 1990,s.122.
15 Begin Menachem, The Revolt: Story of the Irgun, New York 1951, s.165.
16 New Palestine Party, New York Times, 4 December 1948, s. 12.