Bartosz Bolechów „Terroryzm w świecie podwubiegunowym. Przewartościowania i kontynuacje” – recenzja.

Dodane przez admin dnia 08/27/2005 w kategorii Literatura | komentarze

Dr Bartosz Bolechów jest politologiem – absolwentem i pracownikiem Uniwersytetu Wrocławskiego. Pracuje jako adiunkt w Zakładzie Międzynarodowych Stosunków Politycznych Instytutu Politologii. Specjalizuje się w problematyce przemocy politycznej, ze szczególnym uwzględnieniem zjawiska terroryzmu. W 2001 roku obronił pracę doktorską pisaną pod kierownictwem prof. dr hab. Teresy Łoś-Nowak.

Wydana przez toruńskie wydawnictwo Adam Marszałek w 2002 roku pozycja „Terroryzm w świecie podwubiegunowym. Przewartościowania i kontynuacje”, autorstwa dra Bartosza Bolechowa, jest najbardziej obszerną polskojęzyczną monografią traktującą o terroryzmie. Autor – jeden z najznamienitszych polskich specjalistów zajmujących się politologicznymi aspektami terroryzmu – przy opracowywaniu tematu bazował na swej rozprawie doktorskiej, pisanej na Uniwersytecie Wrocławskim. Książka na ponad pięciuset stronach opisuje syntetycznie zagadnienie współczesnego terroryzmu – największego zagrożenia bezpieczeństwa międzynarodowego.

Praca podzielona została na sześć rozdziałów. Na końcu znajdują się również wnioski i uogólnienia oraz obszerna bibliografia. Pierwszy rozdział traktuje o problemach teoretycznych. Autor doskonale opisuje najważniejsze problemy metodologiczne, z którymi borykają się naukowcy, zajmujący się problemem terroryzmu. Zmagając się z problemem definiowania terroryzmu zauważa, że jest to kwestia wręcz nierozwiązywalna. I nie wynika tylko i wyłącznie ze złej woli u podstaw której leży polityczny aspekt tegoż zjawiska. Heterogeniczność terroryzmu i jego dynamika oraz swoistego rodzaju „moda na terroryzm” uniemożliwiają uniwersalną i ponadczasową definicję terroryzmu. Dr Bolechów dokonuje także wykładni podstawowych pojęć, używanych w dalszej części pracy. W dalszej części opracowania autor wprowadza podstawowe rozróżnienia, które między innymi na skutek błędnego stosowania pojęć przez dziennikarzy, często są mylone przez naukowców.

Drugi rozdział, zatytułowany „Terroryzm w świecie podwubiegunowym – w poszukiwaniu globalnego paradygmatu” dotyczy poszukiwania uniwersalnej formuły, którą można by zastosować do naszej rzeczywistości. Autor we wstępie stwierdza, że nigdy nie było to możliwe. Tak jest również i dziś. Możliwe jest jednak umiejscowienie terroryzmu w świecie polityki – określenie jego roli i wpływu na decyzje polityczne oraz bieg historii.
Jeden z podrozdziałów zawiera opis psychologicznych mechanizmów terroryzmu, gdzie autor zauważa, iż nie jest możliwe sprowadzanie zjawiska terroryzmu do łatwych interpretacji w kategoriach psychopatii i socjopatii. Coraz więcej naukowców bowiem twierdzi, że terroryści nie są psychopatami, a wręcz przeciwnie – są wyrachowani, nastawieni na zysk polityczny, gdyż terroryzm jest metodą bardzo skuteczną.
Ostatni podrozdział w tej części jest analizą statystyczną trendów występujących w nowoczesnym terroryzmie. Autor, w oparciu o liczne statystyki, stara się metodą ilościową, postrzeganą jako obiektywną, dojść do ogólnych wniosków na temat rozwoju nowoczesnego terroryzmu. Jednakże, jak zauważa, metoda ilościowa w przypadku badania terroryzmu, niestety nie może być obiektywna. Spowodowane jest to między innymi różnymi kryteriami zbierania danych liczbowych (powstałymi wskutek braku uniwersalnej definicji terroryzmu). Opierając się między innymi na danych amerykańskiego Departamentu Stanu (uważanych przez wielu zagranicznych naukowców za najbardziej miarodajne), autor dochodzi do wniosku, że nie sposób na podstawie przytoczonych statystyk zbudować globalny model terroryzmu. Jednakże w niniejszych statystykach dostrzegalne są także efekty pewnych zmian politycznych (jak np. upadek systemu dwublokowego). Podrozdział ten ukazuje, jak trudnym do analizy jest zjawisko terroryzmu, dlatego jego wartość merytoryczna jest bardzo znacząca.

Kolejne rozdziały opisują najgłośniejsze organizacje terrorystyczne na świecie w ujęciu geograficznym. Autor bardzo syntetycznie postarał się ująć najważniejsze cechy, warunkujące podłoże terroryzmu w zależności od położenia geograficznego. Aczkolwiek należy tutaj zaznaczyć, że mimo całej staranności i ogromu pracy analitycznej, którą autor włożył w przygotowanie niniejszej publikacji zakradły się pewne błędy. Jednym z nich jest np. błędna data przy okazji zamachu podczas Igrzysk Olimpijskich w Monachium w 1972 r.. Innym niedopatrzeniem jest błędne umiejscowienie ataku terrorystycznego w Limie, stolicy Peru w grudniu 1996 roku. Autor pisze o ataku na ambasadę Japonii, podczas gdy terroryści zajęli rezydencję ambasadora – mała różnica, ale mająca duże implikacje polityczne.

Nie ma to oczywiście żadnego wpływu na ogromną wartość merytoryczną książki. Jest to w chwili obecnej najlepszy polskojęzyczny podręcznik, traktujący kompleksowo o współczesnym terroryzmie. Niesamowicie obszerna bibliografia bazuje głównie na opracowaniach w języku angielskim, jednak i tutaj można mieć małe zastrzeżenie – autor, skupiając się na literaturze zagranicznej pominął niektóre ważne polskie publikacje (jak np. książkę dra Jarosława Tomasiewicza). Usprawiedliwieniem może być fakt, iż polscy badacze terroryzmu nie podejmowali się wcześniej problemu analizy współczesnego terroryzmu – skupiali się przede wszystkim na jego historii, dlatego też nawet wspomniana pozycja Jarosława Tomasiewicza nie miałaby bezpośredniego zastosowania w pracy dra Bolechowa.

Podsumowując należy stwierdzić, iż książka autorstwa dra Bartosza Bolechowa jest pierwszą pozycją, po którą powinien sięgnąć każdy, próbujący zrozumieć współczesny terroryzm. Ogrom pracy analitycznej oraz wnikliwość badawcza autora zaowocowały syntetycznym opracowaniem, ukazującym złożoność, heterogeniczność i dynamikę zjawiska jakim jest terroryzm. Opracowanie jest bardzo nowatorskie – do tej pory na polskim rynku wydawniczym nie ukazała się bowiem tak szczegółowo opisująca problem pozycja. Odwoływanie się do dorobku zachodnich badaczy wnosi swoistego rodzaju „świeży powiew” do polskiego środowiska naukowego, zajmującego się problemem terroryzmu. Dlatego też niniejszą pozycję polecam z całą odpowiedzialnością.

Ilość stron: 539
Rok wydania: 2002
ISBN 83-7322-017-8
Format 165×240 mm

Spis treści (skrócony)

WSTĘP
Rozdział 1. Terroryzm – wybrane problemy teoretyczne
Rozdział 2. Terroryzm w świecie podwubiegunowym – w poszukiwaniu globalnego paradygmatu
Rozdział 3. Stany Zjednoczone: upadek złudzeń i przekroczenie linii frontu
Rozdział 4. Europa Zachodnia: wyblakła czerwień, głęboka czerń i zieleń z importu
Rozdział 5. Bliski Wschód i Afryka Północna: religia i nacjonalizm
Rozdział 6. Pozostałe wybrane kraje: terroryzm analfabetów i techników nuklearnych
WNIOSKI, UOGÓLNIENIA, PERSPEKTYWY
BIBLIOGRFIA

Opracował: Szymon Wudarski

Książki na temat międzynarodowego terroryzmu znajdą Państwo na: